رهبران هند و روسیه که در نشستی دوجانبه در ماه گذشته به تقویت همکاری های دوجانبه تجاری و نظامی وعده دادند، اخیرا اعلام کردند که به رغم تهدیدهای تحریم های اقتصادی از سوی ایالات متحده، موفق شده اند توافق 6 میلیارد یورویی تجارت تسلیحات را به امضا برسانند. دو کشور مدت زمانی طولانی بر سر این توافق مذاکره کرده بودند. در نشانه دیگری از روابط فزاینده و نزدیک تر دو کشور، ایران، روسیه و هند اعلام کرده اند که ماه آینده برای مذاکره درباره جزئیات پروژه ای بزرگ در زمینه راه اندازی یک کوریدور جدید دریایی دیدار خواهند کرد؛ این کوریدور قرار است جایگزین ارزان تر و کوتاه تر برای حمل و نقل نفت و سایر کالاها در قیاس با کانال سوئز باشد.

به گزارش کانال «آر تی» روسیه، این مسیر جدید موسوم به کوریدور حمل و نقل شمال-جنوب (INSTC)، هند را از طریق ترکیبی از مسیرهای دریایی و زمینی از طریق ایران به روسیه و از آنجا به اروپا متصل خواهد کرد.این کوریدور 7200 کیلومتری می تواند زمان و هزینه حمل و نقل را تا 40 درصد کاهش دهد. زمان حمل و نقل بین بمبئی و مسکو نیز از این طریق به 20 روز کاهش می یابد و انتظار می رود ظرفیت سالانه این مسیر جدید حمل و نقل به 30 میلیون تن برسد.

شرکت های تدارکاتی در هند در حال حاضر برای دسترسی به آسیای میانه به مسیر حمل و نقل از طریق چین، اروپا و ایران وابسته هستند. در حال حاضر، ارسال محموله ها از طریق ایران از نظر زمانی به صرفه تر از دیگر مسیرهاست. اما مسیر حمل و نقل شمال-جنوب مزایای جانبی خود را دارند و این امکان را در اختیار شرکت های هندی قرار می دهند که بدون گذشتن از افغانستان از مسیر تجاری جدید در افغانستان استفاده کنند. تنش ها در منطقه کشمیر در مرز پاکستان و هند افزایش یافته و این مساله حمل و نقل از مسیر پاکستان را دشوار کرده است. کوریدور حمل و نقل از خلیج فارس به معنای میلیاردها دلار درآمد تجاری برای افغانستان است و وابستگی این کشور به تدارکات خارجی را کاهش می دهد.

هند پیشتر به سرمایه گذاری 500 میلیون دلاری برای توسعه بندر چابهار ایران متعهد شده است چراکه این بندر نقطه مهمی برای انتقال محموله ها از مسیر دریای به زمینی به شمار می رود. به علاوه، این مناسبات از حمایت چین نیز برخوردار است و می تواند سرمایه گذاری بالقوه چند تریلیون دلاری این کشور در ارتباط با «ابتکارعمل کمربند و جاده» را شمال شود. چین سعی دارد با پیشبرد این طرح و احیای جاده ابریشم قدیم، میزرهای تجاری جدیدی بسازد که چین را به اروپا، آسیا و آفریقا مرتبط کنند.

مقامات هند گفته اند که امیدوارند بتوانند اجرای زیرساخت های مورد نیاز برای راه اندازی این مسیر را آغاز کنند تا این مسیر هرچه سریع تر قابل استفاده شود. سورِش پرابهو وزیر بازرگانی هند گفته: «همه مسائل حل خواهند شد تا مسیر شمال جنوب هرچه سریع تر عملیاتی شود.»

اتحاد این چهار کشور احتمالا ایالات متحده را به شدت خشمگین می کند. همانطور که می دانیم، افزایش تجارت دو جانبه این کشورها به روبل، یوآن و روپیه اگرچه تاکنون چندان زیاد نبوده، اما در حال افزایش است. در حقیقت، این کشورها سعی دارند با تحارت از طریق ارز ملی، هژمونی دلار در تجارت جهانی را تضعیف کنند. و باتوجه به اینکه تحریم های ایالات متحده علیه ایران از 4 نوامبر (حدود دو هفته پیش) اجرایی شده اند، این کشور می تواند از شکوفایی مشارکت اقتصادی بین روسیه و هند و همچنین اجرای طرح روسیه برای دور زدن دلار و در نهایت دور زدن تحریم های وزارت خزانه داری ایالات متحده، سود ببرد.

منبع: راشا اینسایدر / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34